افزایش تلفات در درگیری ناگورنو-قرهباغ؛ ترکیه به «حضور مستقیم» در نبردها متهم شد
دومین روز از نبردهای مرگبار میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان در ناگورنو-قرهباغ نشان از تشدید آن دارد و نیروهای قرهباغ روز دوشنبه هفتم مهرماه از کشته شدن ۲۸ نفر دیگر از افراد خود خبر دادند. روز یکشنبه ۶ مهر، نیز نیروهای قرهباغ از کشته شدن دست کم ۲۳ نظامی و غیرنظامی در این منطقه خبر داده و گفتند که بیش از ۱۰۰ نفر نیز زخمی شده‌اند. بنابر گزارش‌ها جمع تعداد کشته‌شدگان دو طرف در این درگیری اکنون به ۵۹ نفر رسیده است. ارمنستان روز دوشنبه ترکیه را به پشتیبانی مستقیم نظامی از جمهوری آذربایجان در درگیری نظامی تازه بین دو جمهوری سابق شوروی بر سر منطقه قرهباغ متهم کرد. به گزارش خبرگزاری رویترز، وزارت خارجه ارمنستان در بیانیه‌ای گفت که ترکیه «حضور مستقیم در صحنه نبرد» دارد
در این بیانیه آمده است که کارشناسان نظامی ترکیه «دوشادوش» نیروهای جمهوری آذربایجان می‌جنگند و «از سلاح‌های ترکیه، از جمله هواپیماهای بدون سرنشین و هواپیماهای جنگی نیز استفاده می‌کنند.» به نوشته رویترز، جمهوری آذربایجان این ادعاها را رد کرده و هنوز هیچ واکنشی از سوی ترکیه نسبت به این بیانیه منتشر نشده است. دو کشور از سال‌ها پیش بر سر منطقه قرهباغ کوهستانی با هم اختلاف دارند. این منطقه با اکثریت ارمنی به‌طور رسمی بخشی از خاک جمهوری آذربایجان است اما از زمان پایان جنگ در سال ۱۹۹۴ در کنترل ارمنستان قرار دارد. دو طرف در همان سال پیمان آتش‌بس امضا کردند اما این پیمان نیز به اختلافات میان دو کشور پایان نداد. نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان روز یکشنبه گفت که ارمنستان ممکن است استقلال قرهباغ را به رسمیت بشناسد
به نوشته خبرگزاری روسی اینترفکس، آقای پاشینیان در نشست فوق‌العاده پارلمانی گفت: «موضوع به رسمیت شناختن [قرهباغ] در دستور کار ما قرار دارد. ما باید بسیار جدی بحث کنیم که آیا این گام را برمی‌داریم یا خیر.» مناقشه‌ای که مدت‌هاست در جنوب قفقاز بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر این منطقه در جوشش است، روز یکشنبه به مرگبارترین درگیری نظامی بین دو کشور در چهار سال اخیر تبدیل شد و واکنش قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی را به‌دنبال داشت. ارمنستان و ناگورنو-قرهباغ (قرهباغ کوهستانی) حکومت نظامی اعلام کرده و جمعیت مردان خود را بسیج کرده‌اند. جمهوری آذربایجان نیز که به نوبه خود حکومت نظامی اعلام کرده، می‌گوید اقدام نیروهایش واکنشی به حملات ارمنستان بوده و در جریان حملات ارمنستان پنج عضو یک خانواده کشته شده‌اند
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، نیز می‌گوید که جمهوری آذربایجان به اهداف غیرنظامی در منطقه مورد مناقشه ناگورنو قرهباغ حمله کرده است. مقام‌های ناگورنو قرهباغ می‌گویند که نیروهای جمهوری آذربایجان بامداد یکشنبه در امتداد خط مقدم جبهه قرهباغ و از جمله شهر اصلی این منطقه یعنی استپاناکرت/خان‌کندی اقدام به «بمباران» اماکن نظامی کرده‌اند. هر دو جناح دراین نبرد جدید از بالگرد، پهپاد، تانک و قدرت توپخانه استفاده می‌کنند. گزارش‌ها همچنین حاکی است که نیروهای جدایی‌طلب در ناگورنو قرهباغ صبح روز یکشنبه شش مهر، چهار بالگرد نظامی جمهوری آذربایجان را در این منطقه سرنگون کردند. وزارت دفاع ارمنستان نیز از ساقط کردن ۱۵ هواپیمای بدون سرنشین و همچنین انهدام ۱۰ دستگاه تانک در این منطقه خبر داده است. در همین حال، جمهوری آذربایجان می‌گوید، نیروهایش ۷ دهکده در قرهباغ را به تصرف درآورده‌اند. آراییک هارطونیان، رئیس تشکیلات مورد حمایت ارمنستان که ابتدا این خبر را تکذیب کرده بود، بامداد دوشنبه اذعان کرد که مواضعی را در نزدیکی «تَلیش» در جنوب از دست داده، اما سوگند خورد که آنها را پس خواهند گرفت
اصابت خمپاره به خاک ایران
در همین حال، فرماندار شهرستان خداآفرین در شمال ایران نیز خبر داده است که در پی درگیری نیروهای نظامی جمهوری‌های ارمنستان و آذربایجان در منطقه قرهباغ، دو راکت خمپاره طرف‌های درگیر به مناطق مرزی این شهرستان اصابت کرده است. علی امیری راد، روز دوشنبه در گفت‌وگو با ایرنا گفت که این خمپاره‌ها به روستاهای شرفه و خلف بیگلو اصابت کرده اما خسارت مالی و جانی بر جا نگذاشته است
واکنش‌های جهانی
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، بامداد دوشنبه از طریق سخنگوی خود خواهان پایان درگیری‌ها در جنوب قفقاز شد. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده نیز می‌گوید که واشینگتن در جست‌وجوی راهی برای توقف خشونت‌ها میان آذربایجان و ارمنستان است
آقای ترامپ عصر یکشنبه در نشستی خبری اظهار داشت: «ما کاملا شرایط را رصد می‌کنیم. ما روابط خوبی در آن منطقه داریم و باید ببنیم که آیا می‌توانیم [درگیری‌ها] را متوقف کنیم.» بر اساس گزارش‌ها سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، روز یکشنبه به عنوان میانجی با وزاری خارجه این دو کشور و همچنین وزیر کشور ترکیه تلفنی گفت‌وگو کرد. هم‌زمان، ترکیه خواستار آتش‌بس فوری توسط نیروهای ارمنی شده و آن‌چه را که «تخاصم» نسبت به جمهوری آذربایجان خوانده است، عامل «آتش‌افروزی در منطقه» عنوان کرده است. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، با موضع‌گیری در صفحه توئیتر خود اظهار داشت که آنکارا با آذربایجان اعلام همبستگی می‌کند و به حمایت خود از این کشور ادامه می‌دهد. اردوغان همچنین مردم ارمنستان را به ایستادگی «علیه رهبران‌شان که آنها را به سوی فاجعه سوق می‌دهند» فراخوانده است. رئیس جمهوری ترکیه گفت مردم ارمنستان باید زمام امور را به دست بگیرند و اجازه ندهند که بازیچه شوند
به گزارش خبرگزاری مهر، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز در گفتگوی تلفنی جداگانه با جیحون بایراموف، همتای آذری و زهراب مناتسکانیان، همتای ارمنی خود، ضمن اطلاع از آخرین وضعیت و شرایط میدانی و همچنین ابراز نگرانی از شرایط بوجود آمده، «دو طرف را به خویشتنداری، آتش‌بس و پایان فوری خصومت‌ها و همچنین آغاز مذاکره در چارچوب حقوق و قوانین بین‌المللی دعوت کرد.» او گفت که ایران برای استفاده از تمام ظرفیت‌های خود به منظور برقراری آتش‌بس، آغاز گفتگو و استقرار صلح و آرامش آماده است. نیروهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان بارها بر سر منطقه ناگورنو قرهباغ با هم درگیر شده‌اند و آخرین بار، اوج درگیری‌های در فاصله روزهای ۲۲ تا ۲۴ تیر ماه سال جاری روی داد و شمار قربانیان دو طرف مجموعاً به ۱۶ کشته رسید که یکی از آنها غیرنظامی بود. پیش از این، بالاترین رقم تلفات درگيری‌ها بر سر این منطقه مربوط به سال ۲۰۰۸ بود. آمريکا، روسيه، اتحاديه اروپا و ترکيه بارها خواستار خويشتن‌داری دو طرف شده‌اند، با این حال، اقدامات بین‌المللی برای پایان دادن به این بحران، تا کنون بی‌نتیجه مانده است. با این‌که از آغاز این بحران ۳۲ سال می‌گذرد، مناقشه همچنان پابرجاست و حدود ۳۰ هزار نفر در این مدت کشته شده‌اند
