ارزیابی راهبردی اسرائیل برای سال ۲۰۲۱؛ ایران «وخیم‌ترین» تهدید است
مرکز مطالعات امنیت ملی اسرائیل، آی‌ان‌اس‌اس، در ارزیابی راهبردی سالانه خود از شرایط امنیتی اسرائیل در سال ۲۰۲۱، ایران را «وخیم‌ترین تهدید» عنوان کرده، اما بحران داخلی اسرائیل را هم در ردیف یکی از سه تهدید جدی برای این کشور توصیف کرده است. در ارزیابی این نهاد که روز چهارشنبه ۱۷ دی منتشر شد، آمده است که مواضع دولت جدید آمریکا در قبال ایران، خطرات امنیتی برای اسرائیل و احتمال تضعیف رهبری سیاسی اسرائیل در قبال ایران و منطقه را بیشتر می‌کند. این نهاد پیش‌بینی کرده که هر چند دولت جو بایدن «مواضع دوستانه» در قبال اسرائیل خواهد داشت اما بازگشت احتمالی آن به برجام، برای اسرائیل قابل تحمل نخواهد بود و از این رو، اسرائیل باید با دولت جدید در واشینگتن و جامعه جهانی وارد گفت‌وگوی اقناعی تازه علیه ایران شود و از آن‌ها برای تامین امنیت اسرائیل «تضمین» بگیرد. بر اساس این ارزیابی، اسرائیل با دو سناریوی احتمالی در زمینه آمریکا- ایران روبروست؛ تجدید گفت‌وگوهای آمریکا با ایران بر سر برجام یا ادامه گام‌های ایران برای دستیابی به توان هسته‌ای نظامی. این نهاد گفته است که در خصوص هر دو سناریو، اسرائیل باید آمریکا را به «اقدام مشترک» با خود بکشاند تا توافقی متفاوت از برجام سال ۱۳۹۴ بدست آید؛ «بند غروب» آن توافق به گونه‌ای محسوس تغییر کند و نظارت «هر زمان و هر جا» برای محدود کردن برنامه اتمی ایران یک اصل محکم در توافق جدید باشد. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، از دو ماه پیش که پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا قطعی شد، پیوسته تکرار کرده که آمریکا «نباید» به برجام باز گردد؛ یک وزیر اسرائیلی نیز گفته که بازگشت آمریکا به برجام، یعنی جنگ (اسرائیل) با ایران. بر اساس ارزیابی مرکز مطالعات امنیت ملی اسرائیل، اگر ایران گام‌های رسیدن به توانایی هسته‌ای نظامی را ادامه دهد، باز اسرائیل باید با آمریکا در خصوص «اقدام مشترک» به تفاهم برسد و گزینه حمله نظامی به ایران و شرایط آن را تنظیم کند. این نهاد برنامه هسته‌ای ایران را «وخیم‌ترین تهدید بالقوه برای موجودیت اسرائیل» نامیده اما آن را خطری «درازمدت» دانسته است. مرکز یاد شده به سه رویداد امنیتی مرتبط با ایران در سال ۲۰۲۰ اشاره کرده که به اسرائیل نسبت داده شد یا اسرائیل در آن به نحوی دخیل دانسته شد؛ ترور محسن فخری‌زاده به عنوان «پدر برنامه هسته‌ای ایران»، حذف قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران، و انفجار سایت هسته‌ای نطنز. مرکز مطالعات امنیت ملی اسرائیل نوشته است که از نظر ایران، «هنوز با اسرائیل تسویه حساب صورت نگرفته» و ممکن است سرانجام به این اقدامات پاسخ دهد. ایران در نخستین سالروز کشته شدن قاسم سلیمانی، تاکید کرد که از همه عوامل دخیل در این طرح «انتقام سخت» خواهد گرفت. ایران همچنین گفته که شواهد زیادی در دست است که اسرائیل مجری انفجار سایت نطنز و ترور محسن فخری‌زاده بود. اسرائیل در این باره سکوت کرده اما نیویورک‌تایمز به نقل از مقامات ارشد امنیتی و منابع آمریکا، اسرائیل را عامل آن دو رویداد در ۱۲ تیر و هفتم آذر امسال معرفی کرده است
تهدید جدی و نزدیک برای اسرائیل
مرکز مطالعات امنیت ملی اسرائیل حضور نظامی ایران، حزب‌الله، حکومت سوریه، شبه‌نظامیان همسو با ایران و «اقدامات تهاجمی از غرب عراق» را نزدیک‌ترین تهدید برای اسرائیل توصیف کرده است. مرکز یادشده گفته است که اسرائیل در سال جاری میلادی نیز «باید» فعالانه برای «تضعیف محور ایرانی- شیعی» در مرزهای نزدیک به اسرائیل اقدام کند. منظور از این بخش، ادامه حملات هوایی اسرائیل در سوریه، عراق و سایر نقاط دیگر خاورمیانه است. ارتش اسرائیل تایید کرد که در سال میلادی گذشته، ۵۰۰ مورد حمله به «اهداف ایران و متحدینش» در سوریه و منطقه داشته اما ایران «پاسخی نداده است». آویو کوخاوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل، گفته است که حملات کشورش به سوریه «نبردهای میان جنگ‌ها» برای جلوگیری از تثبیت حضور نظامی ایران و گروه‌های نیابتی آن است. ارزیابی مرکز مطالعات امنیت ملی اسرائیل در مورد لبنان نیز گفته است که بحران عمیق داخلی آن کشور در سال ۲۰۲۱ ادامه خواهد یافت اما این امر «حزب‌الله را از کوشش برای تقویت نظامی و کمک به سازماندهی امور تروریستی مورد نظر ایران» بازنخواهد داشت. این مرکز به تصمیم‌گیرندگان نظامی، امنیتی و کادر سیاسی اسرائیل توصیه کرده که آمادگی برای رویارویی با «تهدیدهای ایران» و احتمال ضربات سنگین به پشت جبهه اسرائیل را جدی‌تر از هر زمان دیگر تلقی کرده و «راهبرد واحدی» در پیش بگیرند. این گزارش نوشته که «هر چند دشمنان از جنگ با اسرائیل هراس دارند اما دست به دست هم دادن سلسله رویدادهایی که به یک جنگ در این سال منجر شود، کم نیست
«بحران داخلی اسرائیل یکی از سه تهدید راهبردی برای این کشور است»
ارزیابی این مرکز مطالعات به دولت اسرائیل توصیه کرده است مناسبات با اروپا و جامعه یهودی آمریکا را که در چهار سال اخیر متزلزل بود، بازسازی کند. این موسسه همچنین نوشته است که توافق‌های صلح «ابراهیم» میان چند کشور عربی با اسرائیل در دوره اخیر، «تخیلی» است زیرا سرانجام، راه عادی‌سازی رابطه با کشورهای عربی از مسیر حل معضل فلسطینی‌ها می‌گذرد نه بالعکس. ژنرال ذخیره عاموس یادلین، رئیس پیشین سازمان اطلاعات نظامی ارتش و رئیس کنونی مرکز مطالعات امنیتی اسرائیل که کتاب ارزیابی سالانه این نهاد را به رئوون ریولین، رئیس‌جمهوری کشورش ارائه کرد، برای نخستین بار، بحران داخلی اسرائیل را یکی از سه تهدید امنیتی راهبردی طبقه‌بندی کرده است. این موسسه نوشته است که تداوم بحران داخلی، از ظرفیت متزلزل کردن اصول امنیت ملی در مفاهیم گسترده آن، برخوردار است زیرا نهادها و موسسات اسرائیل را تضعیف کرده، به ضعف عملکرد، فلج شدن روند تصمیم‌گیری، سقوط اعتماد افکار عمومی به نهادها و نبود همبستگی در هدف مشترک میان گروه‌های اجتماعی منجر شده است. این گزارش افزوده که جامعه اسرائیل در رهگذر بحران کرونا، اوضاع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و حکومت‌مداری چندگانه که در مدیریت مقابله با بیماری کرونا پدیدار شد و اداره دولت با بودجه تنخواه‌گردان، بدلیل نبود لایحه بودجه در دو سال، چندپاره شده است. مرکز مطالعات امنیت ملی اسرائیل در حالی در گزارش سالانه خود از انسجام ملی و عواقب بحران‌های داخلی به عنوان یکی از سه تهدید جدی برای این کشور نام برده است، که پارلمان اسرائیل دو هفته پیش منحل شد، دولت حالت انتقالی گرفت و کارزار چهارمین انتخابات در کمتر از دو سال دوباره به جریان افتاده است
