گزارش سالانه دیدبان حقوق بشر از نقض حقوق شهروندان در ایران در کنار اثر تحریم‌ها
سازمان دیدبان حقوق بشر در گزارش تازه سالانه خود از وضعیت حقوق بشر در ایران به ادامه نقض حقوق شهروندان ایرانی در زمینه‌های مختلف از سوی حکومت جمهوری اسلامی، و همچنین تأثیر منفی تحریم‌های آمریکا بر زندگی مردم در ایران اشاره کرده است. در گزارش این سازمان در مورد سال ۲۰۲۰ میلادی آمده است که در این سال همچون گذشته «مقامات ایران به سرکوب مردم ایران ادامه دادند. دستگاه امنیتی و اطلاعاتی کشور، همراه با قوه قضائیه، با اقداماتی نظیر استفاده از زور زیاده از حد علیه معترضان و شکنجه‌ها و نقض‌های گزارش‌شده در بازداشت، معترضان را به شدت سرکوب کرد.» صدور حکم اعدام و فشار شدید روانی بر معترضان زندانی آبان ۹۸ همچنان ادامه دارد که از آن‌جمله در روزهای اخیر موارد مربوط به محمد رجبی، امیرحسین مرادی و سعید تمجیدی در رسانه‌ها بازتاب داشته است. دیدبان حقوق بشر ادامه می‌دهد که «روحانی و دولت او تمایل چندانی برای کاهش یا مقابله با این نقض جدی حقوق به دست نهادهای امنیتی ایران نشان نداده‌اند و همزمان آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران، به این نقض جدی چراغ سبز نشان می‌دهد.» این سازمان تأکید می‌کند که قوه قضائیه و نهادهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی همچنان از چند ماده بسیار گسترده قانون مجازات مثل «تبلیغ علیه نظام»، «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی کشور»، «توهین به رهبری» و «تشکیل یا اداره یا عضویت در دسته یا جمعیت به قصد برهم زدن امنیت کشور» برای پیگرد فعالان، معترضان، و مدافعان حقوق بشر استفاده می‌کنند. این نهاد بین‌المللی حقوق بشری به نمونه‌های زیادی اشاره کرده و ازجمله می‌نویسد که «مقامات حداقل ۲۰ نفر را تحت پیگرد قرار داده‌اند که در اعتراضات علیه ساقط شدن هواپیمای اوکراینی به دست سپاه پاسداران در روز ۸ ژانویه و تکذیب اولیه مسئولیت حکومت شرکت کرده بودند.» حبس و آزار کارگران معترض شرکت نیشکر هفت‌تپه و فعالان جامعه مدنی امضاکننده نامه درخواست استعفای آیت‌الله علی خامنه‌ای از دیگر موارد مورد اشاره در این گزارش است. دیدبان حقوق بشر می‌نویسد که ایران همچنان یکی از صدرنشینان در اجرای مجازات اعدام است. به گفته گروه‌های حقوق بشری، ایران تا ۱۹ نوامبر، دو ماه پیش، حداقل ۲۳۳ نفر را در سال ۲۰۲۰ اعدام کرده است. این شامل چهار نفر بنا به اتهامات مبهم محاربه، افساد فی الارض، و بغی و دو نفر به اتهام جاسوسی می‌شود. «رفتار غیرانسانی»، سرکوب مدافعان حقوق بشر و فعالان جامعه مدنی، نقض «حقوق زنان، حقوق کودکان، گرایش جنسی، و هویت جنسیتی» و «رفتار با اقلیت‌ها» از دیگر سرفصل‌های این گزارش تازه است
موضوع تحریم‌ها
دیدبان حقوق بشر در فصلی در گزارش خود همچنین به مسئله تحریم‌های آمریکا علیه ایران پرداخته و نوشته است: «در حالی که دولت آمریکا معافیت‌هایی برای واردات بشردوستانه در رژیم تحریم‌هایش ایجاد کرده است، محدودیت‌های بانکی به شدت توان نهادهای ایرانی برای تأمین مالی واردات بشردوستانه، نظیر داروهای حیاتی و تجهیزات پزشکی، را محدود کرده است.» به گفته این نهاد، این امر «دشواری‌هایی جدی برای ایرانیان عادی ایجاد کرده و مخصوصاً با افزایش فشارها روی نظام بهداشتی به علت همه‌گیری کووید ۱۹، به حق آنها به سلامت صدمه وارد کرده است.» در مقابل مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در فروردین ۹۹ و همزمان با شیوع کرونا در ایران، به رادیوفردا گفته بود که تحریم‌های آمریکا علیه ایران «هرگز متوجه کمک‌های بشردوستانه، دارو و تجهیزات پزشکی نبوده» است
مقامات ایرانی درباره این موضوع اظهارات ضدونقیضی داشته‌اند و ماه گذشته در حالی که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران، گفت که خرید واکسن کرونا «به خاطر تحریم» دولت آمریکا با مانع مواجه شده است، ناصر ریاحی، رئیس اتحادیه واردکنندگان داروی ایران، با رد سخنان او گفت که «هیچ مشکلی» برای انتقال ارز به منظور واردات واکسن کرونا و دیگر اقلام دارویی از خارج به ایران وجود ندارد. در بخش‌های پایانی گزارش دیدبان حقوق بشر همچنین آمده است که «در ژانویه آمریکا فرمانده سپاه قدس ایران، قاسم سلیمانی، را در حمله‌ای با پهپاد در عراق به قتل رساند. در پاسخ، نیروهای ایرانی حمله موشکی علیه دو پایگاه آمریکایی در عراق به انجام رساندند. در روزهای پس از حمله، رئیس‌جمهور ترامپ توئیت کرد که آمریکا فهرستی از اهداف در ایران، از جمله مکان‌های با اهمیت فرهنگی، آماده کرده است. در جریان تعارض مسلحانه، حمله‌ای که عامدانه مکان‌های با اهمیت فرهنگی را هدف بگیرد جنایت جنگی محسوب می‌شود
