آمار رسمی دولت ایران؛ رشد بیش از دو برابری کودک همسری با افزایش وام ازدواج
محمد مهدی تندگویان،معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان اعلام کرد که با توجه به افزایش وام ازدواج آمار کودک همسری زیر ۱۵ سال در ایران کمی بیش از دو برابر شده است.
تندگویان روز سه‌شنبه ۱۰ دی‌ماه طی گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا گفت: «درسال ۱۳۹۷، هم‌زمان با افزایش مبلغ وام ازدواج به ۱۵ میلیون تومان، این رقم به سه هزار و ۴۳۲ دختر زیر ۱۵ سال رسید. براساس اعلام بانک مرکزی، در سال ۱۳۹۸ هم تا پایان مرداد ماه چهارهزار و ۴۶۰ دختر زیر ۱۵ سال وام ازدواج دریافت کرده‌اند.»
به گفته او، انتظار می‌رود رقم دخترانی که بدون رسیدن به بلوغ فکری و جسمی تا پایان سال متقاضی وام ازدواج می‌شوند به حدود ۱۲ هزار نفر برسد. این رقم تا پایان سال جاری به ۱۲ هزار نفر برسد و این به آن معنا است که دخترانی بدون رسیدن به «بلوغ فکری و جسمی» متقاضی وام ازدواج شده‌اند.
با این وجود، این مقام دولت ایران اظهار کرد که این آمار به معنای افزایش «کودک‌همسری» نیست و فقط تعداد افراد زیر ۱۵ سالی را که متقاضی وام ازدواج شده‌اند را بیان می‌کند.
معاون وزارت ورزش و جوانان ارتباط دادن این آمار با «کودک‌همسری» را اقدام «سودجویان در جهت تشویش افکار عمومی» خواند.
با این حال، تندگویان تایید کرد که این دختران متقاضی وام ازدواج «توانایی پرداخت اقساط وام خود را ندارند و احتمالا همسر یا سایر اعضای خانواده آن‌ها باید اقساط وام را پرداخت کند.»
ارایه این آمار رسمی از سوی دولت در شرایطی است که در سال‌های اخیر فعالان مدنی و حقوق کودک نسبت به رواج پدیده کودک‌همسری به دلیل شرایط اقتصادی و باورهای غلط اجتماعی هشدار داده‌اند.
هشدار نمایندگان؛ توصیه رهبر
آمار وزارت ورزش و جوانان درباره تعداد دختران نوجوان متقاضی وام ازدواج در حالی است که طیبه سیاوشی، نماینده مجلس، پیشتر طی گفت‌و‌گویی با خبرگزاری ایلنا اظهار کرده بود: در پنج ماهه نخست امسال، تعداد متقاضیان وام ازدواج برای افراد زیر ۱۵ سال نسبت به سال ۱۳۹۶ نگران‌کننده‌ای است.
نماینده تهران مجلس با مرتبط دانستن این آمار با مساله ازدواج کودکان گفته بود: «کسانی که همچنان از ازدواج کودکان دفاع می‌کنند، نگاه کالایی و سنتی به زن و حتی انسان دارند و ارزش غایی زن را تا حد کالایی برای تولیدمثل تقلیل می‌دهند.»
درمردادماه نیز پروانه سلحشوری، دیگر نماینده تهران در مجلس، ضمن هشدار درباره کودک‌همسری اظهار کرده بود «چرا برای افزایش جمعیت متوسل به کودکان شده‌اید؟»
طی سال‌های گذشته علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، از مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس خواسته است سیاست‌های حمایتی و تسهیل‌کننده برای افزایش جمعیت را مورد توجه قرار دهند.
خامنه‌ای در مردادماه ۱۳۹۸ طی دیداری با زوج‌های جوان گفته بود: «در آمریکا خانواده‌ای پانزده تا بچه دارند، بیست تا بچه دارند و از این قبیل، تشویق [هم] می‌شوند و هیچ کس مذمتشان نمی‌کند. اما نوبت به کشور ما که می‌رسد، این طرف قضیه تشویق می‌شود، [یعنی] کم‌فرزندی و مانند این.»
حدود قانونی و ثبت‌های غیررسمی
بر اساس قوانین مدنی در ایران، سن ازدواج برای دختران ۱۳ سال و برای پسران ۱۵ سال مشخص شده است. با این‌حال، برخی مسئولان دولت از ازدواج‌های زیر این سنین که ثبت نمی‌شود خبر می‌دهند.
محمد فیضی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، در اردیبهشت‌ماه گفته بود که ازدواج ۴۳ هزار کودک در سنین بین ۱۰ تا ۱۵ سال ثبت نشده است.
به گفته این نماینده مجلس، ۱۷ درصد ازدواج‌های کشور مربوط به دختران زیر ۱۸ سال است.
تعدادی از نمایندگان زن مجلس شورای اسلامی با تدوین و ارایه طرحی در سال ۱۳۹۶ در پی افزایش سن قانونی ازدواج بر آمدند.
این طرح که در مهرماه سال ۱۳۹۷ با قید یک فوریت به تصویب رسید با واکنش‌های مخالفان روبه‌رو شد و از سوی کمیسیون حقوقی و قضایی با عنوان امکان «افزایش فساد اخلاقی» متوقف شد. حسن نوروزی، سخنگوی این کمیسیون، در مخالفت با این طرح گفته بود :«مادربزرگ خود من در ۹ سالگی ازدواج کرد و مشکلی هم نداشت.»
نگرانی‌ها درباره کودک‌همسری در ایران در حالی است که این کشور از سال ۱۳۷۳ به پیمان‌نامه حقوق کودک پیوسته، اما همچنان تعدادی از قوانین آن با این پیمان‌نامه مغایرت دارد.
