مونتاژ راکتور همجوشی هستهای در فرانسه آغاز شد
سرهم‌کردن نیروگاهی که قرار است در آن همجوشی هستهای رخ دهد در فرانسه آغاز شد. همجوشی هستهای انرژی بسیاری آزاد میکند و برخلاف شکاف هستهای ضایعات رادیواکتیو ندارد
سوار کردن قطعات رآکتور عظیم “ایتر” سه‌شنبه ۷ مرداد (۲۸ ژوئیه) در جنوب فرانسه آغاز شد. ساخت این رآکتور یک ابرپروژه پرهزینه است که هرچند چشمانداز موفقیت آن هنوز مشخص نیست، اما امیدواری بسیاری با آن پیوند خورده است.
در این رآکتور قرار است آزمایش‌هایی برای همجوشی هستهای رخ دهد. موفقیت این آزمایشها می‌تواند آغازگر فصل تاز‌ه‌ای در زمینه تولید انرژی پاک و دوستدار محیط‌زیست باشد. برخی حتی معتقدند فناوری این رآکتور در صورت موفقیت می‌تواند مشکل کمبود انرژی را یکباره برطرف کند.
رئیس جمهور فرانسه امانوئل ماکرون که در مراسم مجازی آغاز مونتاژ رآکتور ایتر حضور داشت، ساخت آن را نوید دهنده صلح و پیشرفت خواند. او تأکید کرد همجوشی هستهای دستیابی به “انرژی سازگار با محیط زیست، عاری از کربن، ایمن و عملاً عاری از زباله” را ممکن میکند.
رئیس جمهور کره جنوبی مون جه -این نیز ایتر را “بزرگترین پروژه علمی تاریخ بشر” خواند. برنارد بیگوت مدیر ایتر آغاز مونتاژ این راكتور را لحظه‌ای تاریخی خواند و همزمان تأکید کرد که سختترین قسمت کار هنوز شروع نشده است. او گفت مونتاژ این راکتور مانند چیدن یک پازل سه بعدی بزرگ است که باید بسیار دقیق روی هم سوار شود.
مونتاژ این راكتور در ۶۰ کیلومتری شمال شرقی بندر فرانسه مارسی با همه‌گیر شدن ویروس کرونا با سرعت کمتری در جریان است. علاوه بر اتحادیه اروپا، آمریکا، روسیه، چین، هند، ژاپن و کره جنوبی نیز در این پروژه که هزینه آن بیش از ۲۰ میلیارد یورو تخمین زده می‌شود ، مشارکت دارند.
مبنای این پروژه که آن را “ستاره روی زمین” می‌خوانند، فراهم کردن فرآیند همجوشی هستهای مانند رویدادی است که در ستاره‌ها رخ می‌دهد. در این راکتور قرار است اتم‌های هیدروژن درهم ادغام شوند و انرژی تولید کند. این روند دقیقاً برعکس اتفاقی است که هنگام توید انرژی هستهای روی می‌دهد. در نیروگاه‌های اتمی هسته اتم تقسیم می‌شوند.
در روش‌همجوشی هستهای اتم‌های دوتریوم و تریتیوم (دو ایزوتوپ سنگین هیدروژن) در شرایط مناسب با یکدیگر ترکیب شده، اتم سنگین‌تری به نام هلیوم تولید میکند.
در این فرآیند همچنین ذره نوترون و مقدار زیادی حرارت تولید می‌شود و از این حرارت برای گرم کردن آب و تبدیل آن به بخار استفاده می‌شود. بخار تولید شده، پره‌های توربین را می‌چرخاند و در نهایت باعث تولید برق می‌شود.
اما پیش از آن باید هیدروژن گرمای ۱۵۰ درجه سلسیوس حرارت داده شود. مدیر ایتر امیدوار است نخستین مرحله کار سال ۲۰۲۵ میلادی آغاز شود. ده سال پس از آن قرار است راکتور را با دوتریوم تریتیوم بارگذاری و تلاش برای تولید انرژی از همجوشی هستهای آغاز شود. هنوز طرح مشخصی برای تبدیل این انرژی به برق در راکتور ایتر وجود ندارد
درصورتی که نتیجه آزمایشها مثبت باشد این راکتور می‌تواند سال ۲۰۶۰ میلادی تولید برق را آغاز کند. حامیان این پروژه امیدوارند همجوشی هستهای به منبع اصلی تولید انرژی -بدون انتشار گازهای مضر برای محیط‌زیست یا خطر انفجار در نیروگاه‌های هستهای- تبدیل شود. تنها ماده اولیه مورد نیاز این پروژه هیدروژن است که تقریباً همه جا موجود است.
مخالفان چه می‌گویند؟
منتقدان این پروژه اما آن را بسیار پرهزینه می‌خوانند. سیلویا کوتینگ-اول ، کارشناس هستهای حزب سبزها در مجلس فدرال آلمان می‌گوید این پروژه “گور چند میلیارد دلار است و پایان خوشی ندارد”. این سیاستمدار حزب سبزها می‌گوید کاربرد تجاری این فناوری در بهترین حالت ممکن پایان قرن آغاز خواهد شد و از حمایت آلمان و اتحادیه اروپا از این پروژه انتقاد کرده است.
منتقدان این پروژه می‌گویند مبارزه با تغییرات آب و هوایی نیازمند اقدام فوری است و انتشار گازهای گلخانه‌ای باید هم‌اکنون به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کنند. آنها خواستار سرمایه‌گذاری بیشتر در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر هستند که بسیار کارآمدتر و ارزان‌تر هستند و تا ۵۰ سال فناوری تولید آنها پیشرفته‌تر نیزخواهد شد.
