آیا دوران سلبریتیها به پایان رسیده است؟
درست همانطور که کتابهای تاریخ، زمان را در دو بازه قبل و بعد از کرونا بررسی خواهند کرد، محققان فرهنگ پاپ هم مطالعات خود را به قبل و بعد از انتشار ویدئوی “تصور کن” گل گدوت تقسیم خواهند کرد. (گل گلدوت این ویدئو را در ششمین روز قرنطینه خانگیاش بر اینستاگرام خود گذاشت. در این ویدئو او و چند سلبریتی دیگر از جمله ناتالی پورتمن و مارک روفالو آهنگ تصور کن جان لنون را میخوانند)
هدف بازیگر فیلم “زن شگفتانگیز” هرچه که بود، بسیاری از مردم را به فکر انداخت که چرا هر یک از ما مشتاق تماشای ترکیبی گیجکننده از سلبریتیهایی هستیم که اندکی از آنان موسیقیدان هستند و با این حال به خواندن آهنگی پنجاه ساله از جان لنون پرداختهاند. ده روز بعد آماندا هس نویسنده نیویورک تایمز مطلبی نوشت با عنوان “فرهنگ سلبریتی آتش گرفته” و این ایده را مطرح کرد که یکی از نتایج همهگیری جهانی کرونا میتواند برچیده شدن بساط سلبریتیها باشد
مردم معمولا از حضور پررنگ سلبریتیها در شبکههای اجتماعی خوششان میآید اما الان روزگاری عادی نیست. پروفسور کریس راجک متخصص جامعهشناسی فرهنگی در دانشگاه سیتی لندن میگوید: “یکی از اتفاقات دوران اخیر، برجسته شدن این موضوع بود که همه ما با هم در این شرایط هستیم. پیغام دولت این بود که فقیر و غنی فرقی ندارند، همه در معرض خطریم. اما نه. همه ما نه. سلبریتیها را نگاه کنید که در خانههای شیک خود نشستهاند. دیواری دور خود دارند و در خانههای لوکس خود زندگی میکنند. وقتی میگویند ‘درد تو را میفهمم’، بیشتر شبیه فانتزی است
موضوع فقط گل گدوت و دوستانش نیستتند، کرونا تمامی مناسبات افراد مشهور و آدمهای معمولی را مختل کرد. دیگر فرش قرمز و مهمانی و نمایش آخر شب وجود نداشت. نمایش فیلم و تور و فستیوال به هم خورد و چیزی برای تبلیغ نبود. جای آنها را قهرمانان سلامت ملی و نقاشیهای دیوید هاکنی بر جلد مجلات گرفتند. در ماه آوریل مشهورترین مرد انگلستان، کاپیتان تام مور بود، بازمانده جنگ که با قدم زدن در باغ خود بیش از سی میلیون پاوند برای نظام بهداشت و درمان ملی انگلستان جمع کرد. حالا دیگر مشاوران سلامت مشهورند: در نیوزیلند دکتر اشلی بلومفیلد مدیر کل بهداشت که برای مقابله با بحران کرونا میکوشد و یا در ایالات متحده، دکتر فائوچی مدیر موسسه ملی آلرژی و بیماریهای عفونی که ویدئویش در تیکتاک بارها و بارها دیده شد
وقتی سلبریتیها در خانه بمانند، بازار شایعه از رونق میافتد. وقتی نمایشی وجود نداشته باشد پاپاراتزیها به شکار افراد مشهور میروند که ماسک بر صورت در سوپر مارکتها به خرید دستمال توالت و پاستا مشغولند. به جای تصاویر شام خوردن سلبریتیها در رستورانهای گرانقیمت، حالا تصاویری پایانناپذیر جلوی روی ماست از بن افلک و آنا آرماس که به پیادهروی روزانه میروند. حالا یک سلبریتی که وجودش بستگی به دیده شدن دارد و باید در خانه بماند چه کند؟ پاتریک استوارت در خانه غزلهای شکسپیر میخواند. مریل استریپ در اپلیکیشن زوم به همراه کریستینه بارانسکی و آئودرا مکدونالد نمایش اجرا میکند. مدونا در ویدئویی در حالی که برهنه در وان شیر و گل رز در خانهاش نشسته ویروس کرونا را “مساواتبخش عالی” مینامد و الن دوجنرس ماندن در قرنطینه را به زندان تشبیه میکند
در حالی که مردم عادی در پی ارتباط هستند، سلبریتیها با تولیدات خود، دنبال جلب توجهند. آنها هم مثل همه ما بدون آن که کاری برای انجام دادن داشته باشند در خانه ماندهاند. تفاوت این است که خانههای آنها از خانههای ما بسیار بزرگترند و اگر مدتها هم کار نکنند، مجبور به پرداخت اقساط عقب افتاده نیستند. چیزهای بسیار کمتری برای نگران شدن دارند و حوصلهشان از بقیه بیشتر است
با تمام اینها، ویروس کرونا محملی برای راستی آزمایی این ادعای سلبریتیها شد که با وجود ابرستاره بودن هیچ فرقی با بقیه ندارند؛ با وجود عمارتهایشان و کسانی که دائم مراقبند آنها آنطور که باید به نظر برسند، ویدئوهای آنها هم تاریک بود و پسزمینهشان در هم ریخته. اما خودآگاهی مسیری طولانی را طی کرده است؛ این که حل مشکلات تمام مردم مقدور نیست اما شاید بتوان ده دقیقه یا نیم ساعت حس مشارکت و احترام را ایجاد کرد
“دیسکوی آشپزخانه” سوفی الیس بکستور، ستاره پاپ بریتانیایی درست به همین دلیل در دوران قرنطینه تاثیرگذار بود. او در خانهاش در شرق لندن آهنگهای زنده اجرا کرد. اجرای او اجرایی خانگی و مفرح با حضور کودکان و يادآور استعداد قابل توجه او بود. سلبریتیهایی که دیگر درگیر چرخه تبریک و ملاقات و امضای کتاب نیستند حالا با طنز و مهارتی واقعی قلب مردم را به دست میآورند. دالی پارتون داستانهایی برای ساعت خواب میخواند و ستاره کمدی دیزی مککوپر داستانی رازآمیز را در اینستاگرام زنده پخش میکند. اما همانطور که پروفسور راجک میگوید، سلبریتیهای بسیاری هستند که مهارت و استعداد و در واقع چیزی برای ارائه ندارند. از آنها با عنوان سلتوئید نام برده میشود، ترکیبی از سلبریتی و تبلوید (نشریات زرد). ویروس کرونا به یاد ما آورده چقدر زمان صرف این پدیدهها میکنیم به خصوص برای مجریان شوهای تلویزیونی که با نمایش کسب درآمد میکنند. ضمن اینکه فاصله یک سلبریتی و ما حالا به وضوح کمتر شده است. مارلون براندو خدا به نظر میرسید. حالا ممکن است مردم بیانسه را هم خدا فرض کنند اما او خیلی به ما نزدیک است. ما از اتاق خواب آنها و هرچه در یخچالشان دارند و آن چه دوست دارند در نتفلیکس تماشا کنند، خبر داریم
سارا کوپر کمدین از ستارگان جدید است که با لبزدن به جای دونالد ترامپ مشهور شده است. البته که امور مفرح هم وجود دارند. استنلی توچی در زیرزمین خانهاش میلک شیک درست میکند. اینها سلبریتیهایی هستند متوجه جایگاه خود، سرگرمی و تفریح فراهم میکنند برای فرار از بیحوصلگی بدون ادعای انجام کارهای مهم. همهگیری جهانی کرونا مشخص کرد چه کسانی کارهای واقعا مفید میکنند؛ آنها قطعا سلبریتی نیستند
اما همهگیری جهانی کرونا در کنار ناآرامیهای سیاسی و اعتراضهای نژادی، که یکی از مهمترین جنبشهای اجتماعی در سالهای اخیر بود، این فرصت را برای سلبریتیها فراهم کرد درباره اشتباهات خود حرف بزنند. لیلی راینهارت برای عکس بدون پیراهن در حمایت “جان سیاهان ارزش دارد” عذر خواست. چند سلبریتی سفیدپوست هم در ویدئویی اسباب خجالت در مقابل رفتار بیرحمانه پلیس اعلام کردند “من مسئولیت دارم”
در عین حال به نظر میرسد که ممکن است اوضاع قرنطینه به زوال افراد مشهور منجر شود. در شرایطی که بیشتر ما در خانههایمان نشسته بودیم و از سر بیکاری اینترنت را رصد میکردیم، فرار از خطا برای سلبریتیها دشوار شد؛ مثلا فالون و کیمل دو چهره نمایش تلویزیونی جیمی، به خاطر سیاه کردن صورتشان در برنامههای گذشته عذرخواهی کردند
از پدیدههای آنلاین اخیر، برنامههایی بود که زیوه فومودو در لایو اینستاگرام با سلبریتیهای مشکلسازی چون کارولین کالوی، اینفلوئنسر، و آلیسون رومان نویسنده کتابهای آشپزی مصاحبه میکرد. فومودو با این برنامهها مشهور و عکسش در نیویورک تایمز و ونیتیفر منتشر شد
توجه به دادگاههای جانی دپ و امبر هرد نشان میدهد که توجه به سلبریتیها ادامه دارد. بدیهی است که آکواریوم شنای سلبریتیها حالا زیر ذره بین رفته است. سوال این است که اثر ذرهبین تا کی ادامه خواهد داشت. پرفسور راجک معتقد است نباید به تاثیر بلند مدت امیدوار باشیم. روزی این بحران تمام خواهد شد و مردم فراموشش خواهند کرد. فرهنگ سلبریتی بیش از صد سال قدمت دارد. چیزی نیست که در ده سال اخیر به وجود آمده باشد. اتفاقی که در همه گیری جهانی کرونا رخ داد، این بود که بدانیم چه چیزهایی واقعا شایسته توجه هستند. اگر توجهمان مثل قبل به دادگاه جانی دپ و امبر هرد معطوف شود در همان چرخه خواهیم بود. شاید توجه ما امسال به ستارگان کمتر شده باشد اما این سوسو زدن موقت است: فرهنگ سلبریتی آمده است که بماند