لیر ترکیه ۶ درصد تقویت شد؛ بزرگترین جهش در دو سال اخیر
در معاملات امروز دوشنبه (۱۹ آبان) بازارهای جهانی ارز، لیر ترکیه با ۶ درصد تقویت بالاترین جهش خود را از حدود دو سال پیش تا کنون ثبت کرده است
این جهش پس از اخراج رئیس بانک مرکزی این کشور و همچنین استعفای وزیر دارایی ترکیه اتفاق افتاده است. رئیس جدید بانک مرکزی ترکیه وعده کاهش تورم در این کشور را داده است. مرکز آمار ترکیه نرخ تورم سالانه نقطه‌ای این کشور در ماه اکتبر امسال (در مقایسه با اکتبر ۲۰۱۹) را نزدیک به ۱۲ درصد اعلام کرده است؛ این بیش از دو برابر هدف تورمی اعلام شده ۵ درصدی است. اقتصاد این کشور در سه ماهه دوم سال جاری میلادی نزدیک به ۱۰ درصد کوچکتر شده است ناجی اقبال، رئیس جدید بانک مرکزی ترکیه و وزیر اسبق دارایی این کشور گفته نهاد تحت مدیریتش از تمامی ابزارهای مالی لازم برای بازگرندان ثبات به قیمتها استفاده خواهد کرد
لیر ترکیه در حالی امروز تقویت شده که پول ملی این کشور به دلایل متفاوت از ابتدای سال جاری میلادی ۳۰ درصد از ارزش خود را در برابر دلار آمریکا از دست داده. آقای اردوغان از نرخ سود به عنوان یکی از اضلاع “مثلث شیطانی” یاد می‌کند؛ دو ضلع دیگر این مثلث نرخ ارز و تورمی است که حالا دو رقمی شده. این اولین باری نیست که رجب طیب اردوغانی که حامی کاهش نرخ سود است، رئیس بانک مرکزی را اخراج می‌کند. مراد اویسل، رئیس سابق بانک مرکزی ترکیه که آقای اردوغان حکم به اخراج او داد تیر ماه سال ۹۸ جایگزین مراد چتینکایا شده بود؛ او درباره لزوم کاهش نرخ سود بانکی با آقای ارودغان هم عقیده نبود. ناجی اقبال که حالا با حکم اردوغان ریاست مهمترین نهاد سیاستگذاری پولی این کشور را عهده‌دار شده طی سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ میلادی وزیر دارایی این کشور بود و تا پیش از سمت اخیر خود به عنوان رئیس اداره استراتژی و بودجه ریاست جمهوری ترکیه مشغول به کار بود. کاهش ارزش لیر به نگرانی سرمایه‌گذاران در این کشور و به خصوص جذب سرمایه خارجی که ترکیه به شدت به آن نیاز دارد دامن زده است؛ و مشخص نیست با توجه به تغییر دولت آمریکا و رویکرد کشورهای غربی در ماههای پیش رو چه چیزی در انتظار اقتصاد این کشور است کاهش نرخ برابری لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا از هفته پیش و با اخراج مراد اویسل، رئیس سابق بانک مرکزی این کشور توسط رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور شدت یافت. در پی این اتفاق برات البیرق، وزیر دارایی این کشور هم در بیانیه‌ای غیرمنتظره دیروز (یکشنبه) اعلام کرد که بدلیل مشکلات جسمانی از سمت خود استعفا می‌دهد. رئیس جدید بانک مرکزی ترکیه گفته است تحولات را زیر نظر دارد و ده روز دیگر (۱۹ نوامبر)در جلسه‌ای تصمیمات لازم مالی گرفته خواهد شد
روز جمعه و در آخرین روز کاری بازارهای مالی نسبت برابری دلار آمریکا در برابر لیر ترکیه ۸/۵۴ بود که در معاملات امروز این نسبت به ۸/۰۸ رسیده که به این ترتیب پول ملی ترکیه تقویت شده است. این بالاترین جهش پول ملی ترکیه از ماه اوت ۲۰۱۸ تا کنون بوده که در آن زمان کمترین ارزش پول این کشور به ثبت رسیده بود. در آن زمان یک ماه از انتصاب آقای البیرق به عنوان وزیر دارایی ترکیه می‌گذشت. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه بارها خواستار کاهش نرخ سود بانکی شده و در باره تبعات عدم کاهش آن هشدار داده است. این اظهارات به نگرانی‌هایی درباره استقلال سیاستهای بانک مرکزی این کشور دامن زد. آقای اردوغان خواهان کاهش نرخ بهره است و می‌گوید این کار برای بهبود و تقویت رشد اقتصادی ترکیه ضروری است. بانک مرکزی ترکیه حدود دو ماه پیش (سپتامبر) نرخ سود را افزایش داد اما ماه پیش (اکتبر) آن را با نرخ ۱۰/۲۵ درصد تثبیت کرد که این به فروش لیر و کاهش ارزش آن منجر شد. با شیوع کرونا، سرمایه‌گذاران نگران کاهش شدید ذخایر ارزی ترکیه و همچنین تردید در قدرت بانک مرکزی برای مهار تورم دو رقمی در این کشور هستند. بعضی تحلیلگران بازار سرمایه معتقدند تغییرات اخیر در بانک مرکزی و وزارت دارایی ترکیه زمینه را برای جلوگیری از سقوط پول ملی این کشور مهیا کرده است؛ عده دیگری البته می‌گویند این نظریه مستندات بیشتری را طلب می‌کند. افزایش چشمگیر مناقشه‌های بین‌المللی دولت آقای اردوغان با سایر کشورها و نگرانی بازار سرمایه از پیامدهای آن از جمله دلایل سقوط پول ملی این کشور و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به لیر بوده است. تنش در روابط ترکیه و آمریکا و بحران در روابط با فرانسه و منازعه ترکیه و یونان بر سر مدیترانه شرقی و درگیری در قره باغ هم بر این روند تاثیر به سزایی داشته است
