کاهش قیمت ارز در ایران برای دومین روز متوالی
کاهش قیمت ارز در بازار ایران که از دیروز آغاز شده بود، امروز سه‌شنبه (۳۱ تیر ماه) برای دومین روز متوالی ادامه یافته است. در معاملات بعدازظهر بازار آزاد تهران، نرخ فروش دلار حدود ۲۲ هزار تومان اعلام شده است؛ این در حالیست که دو روز پیش قیمت این ارز تا حدود ۲۶ هزار تومان هم پیش رفته بود. سامانه نظارت ارز هم که نرخ ارز را در صرافی‌های مجاز و بانکها اعلام می‌کند، بعدازظهر امروز به وقت محلی (تهران) قیمت فروش دلار را ۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان اعلام کرده است؛ قیمت فروش یورو در این سامانه ۲۳ هزار و ۴۵۰ تومان اعلام شده است.
بنابر اعلام بانک مرکزی بانک مرکزی دیروز (دوشنبه ۳۰ تیرماه) حدود ۳۴۲ میلیون دلار در سامانه نیما عرضه شد؛ بخش عمده‌ای از عرضه دیروز به درهم اختصاص داشت. این نهاد گفته نزدیک به نیم میلیارد درهم با قیمت ۴۸۰۰ تومان عرضه شده است.
بانک مرکزی دیروز گفته بود طی دو روز حدود ۳۰۰ میلیون دلار در سامانه نیما عرضه شده است. علی ربیعی، سخنگوی دولت ایران امروز با اعلام اینکه “منحنی ارز در حال پایین آمدن است” قیمت واقعی ارز را “بسیار پایین تر از قیمت فعلی آن” خوانده است. با افزایش قیمت ارز در هفته‌های اخیر دولت ایران ضمن معرفی سختگیری‌هایی برای بازگرداندان ارز حاصل از صادرات، در پی بازگرداندن بعضی درآمدهای معوقه نفتی از کشورهایی نظیر کره جنوبی بوده است. بعضی منتقدان نوسان شدید قیمت ارز را اقدام “تعمدی” دولت برای “جبران کسری بودجه” می‌دانند.
عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی ایران در پاسخ به آنها گفته است: “این تصور که بانک مرکزی و دولت برای کنترل بازار ارز اقدامی نمی‌کنند، یا اینکه تصور می‌شود برای تأمین کسری و یا دلایل دیگر، نرخ ارز را بالا می برند، بی اساس و یک برداشت و تصور کاملاً اشتباه است.”اتنقادهای مشابهی در زمانی که در مهر ماه دو سال پیش قیمت دلار به حدود ۲۰ هزار تومان رسید (و بعدا کاهش یافت) مطرح شده بود که البته دولت ایران مکررا این اتهامات را رد کرد.
کاهش قیمت ارز در بازار ایران همزمان با مهلت صادرکنندگان برای بازگرداندن ارزهای صادراتی است که امروز به پایان می‌رسد. بنابر اعلام بانک مرکزی حدود ۲۷ و نیم میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات به چرخه اصلی اقتصاد این کشور بازنگشته هر چند مقامهای اتاق بازرگانی این رقم را تائید نکرده‌اند. بر اساس سیاستهای جدید بانک مرکزی “صادرکنندگانی که ارز خود را به چرخه اقتصاد داخلی بازنگردانند، از هر گونه خدمات دستگاه ها و سازمان های اجرایی، بانک های عامل و شبکه صرافی‌ها محروم خواهند شد.”
بر همین اساس صادرکنندگان موظف به فروش حداقل ۸۰ درصد از ارز حاصل از صادرات خود به شکل حواله ارزی در سامانه نیما و حداکثر ۲۰ درصد آن در قالب اسکناس در سامانه سنا (سامانه نظار ارز) هستند. زمان بازگشت ارز حاصل صادرات حداکثر چهارماه پس از صدور پروانه صادراتی گمرگ اعلام شده است.
تا پیش از دور جدید تحریمهای آمریکا، صادرکنندگان سی روز فرصت داشتند تا با بازگرداندن ارز حاصل از صادرات، بر اساس قانون از معافیت مالیاتی برخوردار شوند که بعدا با تشدید تحریمهای آمریکا این مدت به چهار ماه افزایش یافت.
در اواخر اسفند ماه و از ابتدای سال ۱۳۹۹ شیوع کرونا باعث توقف صادرات و همچنین بسته شدن مرزها شد و تعطیلی بسیاری از صرافی‌ها و مراکز جابه‌جایی ارز کاهش منابع ارزی در ایران را در پی داشت؛ با گذشت زمان و به خصوص پس از قطعنامه آخیرا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهش قیمت ارز تشدید شد. این اتفاقات به افزایش تقاضا و کاهش موجودی ارزی در ایران دامن زد.
حمید قنبری، مدیر امور بین‌الملل بانک مرکزی ایران که به همراه هیئت وزارت خارجه ایران به عراق سفر کرده بود، از گسترش همکاری‌های ارزی و بانکی میان دو کشور خبر داده است. او گفته در صورت نهایی شدن توافقات، حجم قابل توجهی از منابع ارزی که او رقم آن را چندین میلیارد دلار اعلام کرده “وارد بازار ایران شده و بخش زیادی از تقاضای ارز از این محل پوشش داده خواهد شد.”
